Geneza pojęcia “Altdeutscher Schaferhunde” na tle historii.

Materiał przygotowała i opracowała:
– Joanna Zalewska
– Beata Kaźmierczyk

 

Owczarek staroniemiecki (Altdeutscher Schaferhunde) jest typem owczarka niemieckiego długowłosego. Pochodzi on głównie od owczarków niemieckich z rejonów DDR, ponieważ tam, w Niemczech wschodnich, od czasów powojennych wykluczano z hodowli egzemplarze z długą sierścią, na bazie których powstały dzisiejsze linie długowłosych owczarków użytkowych, czyli staroniemieckich.

Owczarki niemieckie w DDR były bliższe fenotypowi pierwszych owczarków i miały tendencje do przejawiania ciemniejszego ubarwienia. Ze względu na skuteczne ograniczenie występowania dysplazji w liniach DDR-owskich były chętnie wykorzystywane jako psy pracujące. Pochodzące od nich owczarki długowłose, ze względu na swój tradycyjny pokrój, oraz hodowlę poza oficjalnymi organizacjami rządowymi, ( podobnie jak inne stare, niemieckie psy pasterskie ), nazywane są owczarkami staroniemieckimi, jednak przede wszystkim są to po prostu owczarki niemieckie. Stare psy pasterskie Niemcy określają wspólną nazwą “hutehunde”, natomiast “schaferhunde” (owczarek), odnosi się wyłącznie do psów z ukierunkowanej hodowli, najpierw organizacji Phylax, a potem Klubu Owczarka założonego przez Stephanitza.

Określenie “owczarek staroniemiecki” nie jest nazwą rasy, ale pojęciem, które dotyczy określonego typu owczarka. Owczarek niemiecki, rasa wyhodowana 100 lat temu , w pierwszej wersji obejmowała wszystkie barwy i wszystkie rodzaje futra, ale mimo dopuszczalnych różnic, psy miały zasadnicze wspólne cechy: stojące uszy, długi, wąski pysk, zwisający, puszysty ogon, a przede wszystkim zalety charakteru: wytrzymałość, odporność i chęć do współpracy z człowiekiem.

Słynny badacz Ludwig Beckmann postulował w 1894 roku rozwój owczarka niemieckiego co namniej w trzech odmianach: szorstkowłosej, krótkowłosej i długowłosej, podobnie, jak miało to miejsce w rasie owczarka belgijskiego. Pierwszy niemiecki Klub Owczarka również akceptował każdy rodzaj włosa i każdą jego długość. Dopiero Max Stephanitz, założywszy w roku 1899 SV, ograniczył wzorzec owczarka wyłącznie do krótkiego włosa, mając na uwadze przede wszystkim łatwość obsługi psa służącego wojsku.

Jednak pasterze dalej hodowali owczarki długowłose (Altdeutscher Schaferhunde) obok innych, starych psów pasterskich (Altdeutscher Hutehunde: Strobel, Westerwalder, Karzer Fuchs, Gelbbacke). Tu trzeba zauważyć, że Altdeutscher Schaferhunde (owczarek staroniemiecki), pochodzący z czystych linii DDR, jest nieco większy, grubszej kości, ma szersze czoło i wyraźniejszy stop, prostą, lekko opadającą linię grzbietową, zrównoważony temperament i twardszy charakter, którym cechowały się psy w starym DDR. Te wytrzymałe, odporne na zimno i surowe warunki atmosferyczne, owczarki, były dość rozpowszechnione we wschodnich Niemczech, a ówcześni rolnicy wytrwale walczyli o uznanie ich przez wschodnioniemieckie rządowe organizacje VKSK i SDG, które w tamtych czasach sprawowały kontrolę nad hodowlą psów. W 1991r starali się o ustanowienie owczarka długowłosego oddzielną rasą, ( ale wtedy, po upadku muru berlińskiego, został on w ogóle wyeliminowany z hodowli. )

Zanim nastąpiło w 2011 r. ponowne uznanie odmiany długowłosej, do hodowli owczarków staroniemieckich były wybierane psy z linii DDR-owskich i użytkowych, które nie kwalifikowały się do hodowli ze względu na długi włos, a których fenotyp i charakter spełniał wymagania Klubów zrzeszających hodowców owczarków staroniemieckich i tak postępuje się do dziś, mimo uznania przez SV i FCI odmiany długowłosej.

W SV od 1930 roku nie prowadzono hodowli psów długowłosych, jednak pojawiające się ciągle w miotach psów krótkowłosych osobniki z długą sierścią były tolerowane i wystawiane na wspólnym ringu. W roku 1991 ( po zjednoczeniu Niemiec) SV wykluczyło całkowicie z hodowli owczarki o długim włosie (Langstockhaar Schaferhunde) więc były one czasem dołączane do poenerdowskich stad Altdeutscher Schaferhunde i większość z tych hodowli zaczęła hodować typ pośredni. Łączenie obu linii ma na celu zachowanie jak najszerszej puli genetycznej w obrębie rasy i z punktu widzenia genetyki jest zalecane . Niektóre Kluby (np. austriacki A.L.S.V.O.), ze względu na cenną i rzadką już krew czystych DDR-owców, postulują hodowlę w czystości linii, są to jednak rzadkie przypadki i takich przeciwwskazań nie uznają Niemcy, choć hodowle (nieliczne), bardzo się szczycą psami o czystym pochodzeniu DDR.

Po zjednoczeniu Niemiec, na zachodnich terenach powstały również kluby hodujące długowłose owczarki poza SV np.: LSVD (Langhaar – Schäferhund Verband Deutschland eV) , który w roku 1991 walczył o przyjęcie do WDH, jednakże wniosek został odrzucony.
Hodowle DON (owczarków długowłosych pochodzenia zachodnioniemieckiego) przejęły nazewnictwo stosowane w czasach DDR i nazwę Langstockhaar stosują zamiennie z Altdeutscher Schaferhunde, choć owczarki staroniemieckie różnią się od DON. Jeśli w hodowlach Altdeutscher Schaferhunde korzysta się z krwi zachodnioniemieckiej, to jest to najczęściej owczarek dlugowłosy od kilku pokoleń (co najmniej 2,3 generacji), który zatracił już typowe dla owczarków zachodnich cechy, lub nosi w sobie pożądane dla tej hodowli walory.
Kluby hodujące owczarki z długim włosem pochodzenia zachodnioniemieckiego do Altdeutscher Schaferhunde kwalifikują następne pokolenia po Langstockhaar według generacji, tj.:

Owczarek niemiecki (stockhaar) x Owczarek niemiecki (stockhaar) jest: Owczarek niemiecki (stockhaar) i czasami Owczarek niemiecki Langstockhaar(DON)
Langstockhaar(DON) x Langstockhaar (DON) jest: Owczarek Staroniemiecki(OS) 1-ej Generacji
DON x OS 1.Gen jest: OS 1.Gen.
OS 1.Gen x OS 1.Gen. jest: OS 2.Gen
OS 2.Gen x OS 2.Gen. jest: OS 3.Gen
OS 3.Gen x OS 3.Gen. jest: OS 4.Gen
itd.

Im dalsza generacja, tym bliższy pokrojem jest owczarek do psów staroniemieckich.