Owczarek Staroniemiecki, mimo, że coraz bardziej popularny i mający szerokie grono sympatyków, wzbudza w świecie kynologicznym spore kontrowersje i jest wśród niego sporo niezrozumienia.
Samo pojęcie Owczarka Staroniemieckiego nie jest określeniem rasy (choć tak, jak w przypadku owczarka niemieckiego długowłosego w rodowodzie jest wpisywane właśnie w tym rekordzie), a ma za zadanie odróżnić wśród rasy Owczarek Niemiecki, przedstawicieli selekcjonowanych pod względem określonych cech charakteru i eksterieru.
Typowy przedstawiciel to pies dobrze umięśniony, często masywnej budowy, o umiarkowanym kątowaniu tylnych kończyn i prostej linii grzbietu, cięższy i nieco większy od typowego pod względem eksterieru Owczarka Niemieckiego, w szacie zawsze długowłosej, o umaszczeniu każdym, występującym w puli genowej Owczarka Niemieckiego, za wyjątkiem osobników albinotycznych. Jego charakter powinien być zrównoważony, dobrotliwy i niekonfliktowy.
Psy o takich właśnie cechach nazywane są Owczarkami Staroniemieckimi (pojęcie to nie występuje w nomenklaturze FCI). Kolejnym aspektem budzącym spore zamieszanie wśród hodowców Owczarka Niemieckiego tego typu jest dobór hodowlany. Dobór psów przeznaczonych do hodowli Owczarka Staroniemieckiego nie powinien opierać się tyle na analizie rodowodu danego osobnika, co na cechach charakteru i eksterieru odpowiadających temu typowi.
Hodowcy Owczarków Staroniemieckich najczęściej opierają się w hodowli na Owczarkach Niemieckich hodowanych w dawnym DDR, ze względu na zbliżony typ budowy, jednak w tym przypadku trzeba dobierać osobniki o zrównoważonym charakterze, zdrowych stawach łokciowych i zdecydowanie długiej szacie, gdyż są to cechy często odmienne u obu typów tych Owczarków Niemieckich.
Do typu Staroniemieckiego z powodzeniem dolewana jest również krew tych Owczarków Niemieckich Długowłosych, które pod względem analizy rodowodu są przedstawicielami współczesnego typu eksterierowego, jednak pod względem budowy i charakteru w dużej mierze odpowiadają cechom charakterystycznym dla typu Staroniemieckiego. Nierzadko analizując rodowody przedstawicieli rasy Owczarek Niemiecki w Staroniemieckim typie, możemy natknąć się także na psy wywodzące się z linii współczesnych psów użytkowych, wśród przedstawicieli których, dość często można spotkać osobniki zgodne z cechami typu Staroniemieckiego.
By ułatwić dobór osobników i uniknąć w miotach szczeniąt o cechach charakterystycznych dla Owczarków Niemieckich innych typów niż typ Staroniemiecki, wiele związków hodowlanych oznacza w rodowodach szczeniąt tzw. generację pokolenia rodziców. Oznaczenie to zapewnia bezpieczeństwo zachowania u szczeniąt cech charakterystycznych dla typu Staroniemieckiego przy dolewie krwi osobników eksterierowo odpowiadających typowi Staroniemieckiemu, jednak pod względem analizy pokoleń przodków, wywodzących się z linii innych typów Owczarka Niemieckiego, pozwalając jednocześnie uniknąć jakże fatalnego w skutkach zawężenia puli genowej.